Η ημισέληνος Barbariga από νότια. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Ημισέληνος Barbariga, Moceniga ή Veniera 

Για την προστασία του νότιου μετώπου του φρουρίου σε περίπτωση επίθεσης από το απέναντι ύψωμα της χερσονήσου Κολοκύθας, οι Ενετοί κτίζουν ένα οχύρωμα που έχει τη μορφή ημισελήνου (mezzaluna). Την ονομάζουν Barbariga προς τιμή του πρώτου Προβλεπτή του φρουρίου Agostino Barbarigo, όμως είναι γνωστή και με τα ονόματα άλλων δύο Ενετών αξιωματούχων, του Γενικού Προβλεπτή του βασιλείου της Κρήτης Zuanne Mocenigo που βάζει τον θεμέλιο λίθο το 1581 και του Προβλεπτή του φρουρίου Lorenzo Venier που εποπτεύει την κατασκευή της. 

Πρόκειται για ένα έργο μνημειακών διαστάσεων και άριστης κατασκευής. Η ημισέληνος έχει παχύ σώμα από λίθους και χώμα που επενδύεται εξωτερικά με ασβεστόλιθους. Στο πάχος της ανοίγονται πέντε τοξωτές κανονιοθυρίδες. Οι τέσσερις είναι στραμμένες στο ύψωμα της Κολοκύθας ενώ η ακραία ανατολική στο στόμιο του λιμανιού. Το πάνω της τμήμα, όπου και οι 33 πολεμίστρες, κατασκευάζεται πιθανόν μεταγενέστερα. Εξωτερικά φέρει ανάγλυφη πλάκα όπου απεικονίζεται το σύμβολο της Βενετίας, ο φτερωτός Λέοντας του Αγίου Μάρκου, και επιγραφή, μη ευδιάκριτη σήμερα, με το όνομα του θεμελιωτή Mocenigo, ενώ κάτω από αυτήν διακρίνονται κατεστραμμένα τρία οικόσημα.

Φωτογραφικό Υλικό

Το νότιο μέτωπο του φρουρίου της Σπιναλόγκας με την ημισέληνο Barbariga στο κέντρο του νησιού. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Άποψη της ημισελήνου Barbariga από νότια. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Άποψη της ημισελήνου Barbariga από νοτιοδυτικά. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Η ημισέληνος Barbariga σε φωτογραφία του G. Gerola το 1901. ©Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, Τμήμα αρχείων, Συλλογή G. Gerola

Κοντινή λήψη της ανάγλυφης πλάκας με τον Λέοντα του Αγίου Μάρκου. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Εσωτερική άποψη της ημισελήνου Barbariga από δυτικά. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Εσωτερική άποψη της ημισελήνου Barbariga. Διακρίνεται η κλίμακα που ανέβαινε στον περίδρομο, στον διάδρομο δηλαδή κυκλοφορίας των στρατιωτών, και η πλακοστρωμένη πλατεία. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Εσωτερική άποψη της ημισελήνου Barbariga σε φωτογραφία του G. Gerola το 1901. ©Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, Τμήμα αρχείων, Συλλογή G. Gerola

Το εσωτερικό της ημισελήνου Moceniga. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.