Η εξωτερική είσοδος της νότιας πυλίδας. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Νότια πυλίδα 

Η νότια πυλίδα κατασκευάζεται ταυτόχρονα με τον προμαχώνα Tiepolo κατά την πρώτη οικοδομική φάση του φρουρίου (1579-1584). Σκαμμένη εν μέρει στον φυσικό βράχο έχει τη μορφή θολωτής στοάς μήκους 21,00 μ. και διαθέτει οκτώ ενισχυτικά τόξα από ασβεστόλιθο. Αρχικά το ύψος της ήταν μεγαλύτερο και διέθετε κλιμακωτή πρόσβαση προς το εσωτερικό με πέτρινα πλατύσκαλα. Την περίοδο του Λεπροκομείου το εσωτερικό της επιστρώνεται με τσιμέντο. Με βάση τους σιδερένιους στροφείς (μεντεσέδες) που σώζονται στην είσοδο συμπεραίνεται ότι υπήρχαν δύο διαδοχικά θύρες.

Κατά την Ενετική περίοδο η πυλίδα έχει βοηθητικό χαρακτήρα. Στους Οθωμανικούς χρόνους προσφέρει πρόσβαση στο τελωνείο και τα άλλα κτίρια της νότιας προβλήτας, ενώ την εποχή του Λεπροκομείου στο Πταισματοδικείο και στην αίθουσα διασκέδασης των ασθενών.

Η πυλίδα αυτή χρησιμοποιούνταν περισσότερο από την κύρια δυτική πύλη καθώς λόγω των ανέμων η πρόσβαση στη νότια προβλήτα είναι ευκολότερη. Σήμερα αποτελεί την κύρια είσοδο για τους επισκέπτες, οι οποίοι υποβάλλονται από το μικρό μέγεθός της και το σκοτάδι που τους έλκει προς το εσωτερικό του φρουρίου.

Φωτογραφικό Υλικό

Ο προμαχώνας Tiepolo από ψηλά. Στο βάθος δεξιά διακρίνεται η είσοδος της νότιας πυλίδας. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Άποψη της νότιας πυλίδας από το εσωτερικό του φρουρίου σήμερα. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Εσωτερική άποψη της στοάς της νότιας πυλίδας, όπου φαίνονται τα ενισχυτικά τόξα. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Η είσοδος στη νότια πυλίδα. ©Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Άποψη της νότιας πυλίδας από το εσωτερικό του φρουρίου σε φωτογραφία του G. Gerola το 1901. ©Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου, Τμήμα αρχείων, Συλλογή G. Gerola